|
JAK PORADZIĆ SOBIE Z NIEGRZECZNYM DZIECKIEM
Gdy mówimy o niegrzecznym zachowaniu dziecka, mamy na myśli działania, które są przez nas nieakceptowane. Warto uświadomić sobie, że granica dopuszczalnych zachowań dziecka jest inna dla każdego rodzica. Na początku należy zastanowić się, co dokładnie w przypadku naszego dziecka oznacza, że jest niegrzeczne i po jakich jego konkretnych zachowaniach to
rozpoznajemy. By dobrze to ocenić warto również zapytać bliskie sobie osoby, które znają zarówno nas jaki dziecko, czy oni również widzą problem, który my dostrzegamy. Potrzebne jest to po to, żeby sprawdzić m.in. czy:
ü nie oceniamy naszego dziecka zbyt surowo,
ü nie wymagamy od dziecka rzeczy, które są na jego etapie rozwoju zbyt trudne np. wymagamy od 3 latka, by pamiętał o sprzątaniu klocków po skończonej zabawie,
ü stosujemy prawidłowe metody wychowawcze.
Innymi słowy potrzebujemy przyjrzeć się nam- rodzicom, by dostrzec, że trudne zachowania dzieci nie są ich winą, lecz…naszą. Trafna diagnoza błędów wychowawczych jest początkiem naszej pracy z dzieckiem. Prowadzi ona kolejno do zmian w naszym postepowaniu i sposobie reagowania a w konsekwencji do zmian w zachowaniu dzieci.
Rodzaje błędów wychowawczych
- Rygoryzm, czyli zdecydowane egzekwowanie wykonania zadań i poleceń skierowanych do dziecka, skrupulatność oceniania, stawianie wygórowanych i niezwykle precyzyjnie określonych wymagań, brak swobody, kontrolowanie zachowania dziecka i domaganie się od niego bezwzględnego posłuszeństwa. Dziecko jest utożsamiane z zadaniem, jego wykonanie
i tego skutki są traktowane priorytetowo.
- Agresja, czyli słowny, fizyczny bądź symboliczny atak, który zagraża dziecku i/lub je poniża.
- Hamowanie aktywności, które wyraża się w przerywaniu, zakazywaniu oraz zmienianiu (bez ważnego powodu) aktywności dziecka poprzez fizyczne lub symboliczne zachowania. Działalność dziecka jest uważana za bezwartościową lub mało ważną, stąd marginalizacja, natomiast pomysły, potrzeby czy cele dorosłego są stawiane na pierwszym miejscu.
- Obojętność – obiektywny i łatwy do zauważenia dystans do dziecka, jego spraw i działalności, manifestacja braku zainteresowania jego osobą. Rodzic traktuje potrzeby i aktywności dziecka jako nieistotne dla niego osobiście, uważa, że nie wymagają jego uwagi czy emocjonalnego zaangażowania, może postrzegać je również jako za bardzo obciążające.
- Eksponowanie siebie, rozumiane, jako manipulowanie uwagą dziecka, tak, aby dostrzegało zalety rodzica, jego potrzeby i sukcesy. Jest to pragnienie bycia w centrum zainteresowania, imponowania, ale również obrażanie. Dorosły uważa się za najważniejszą osobę w interakcji.
- Uleganie (bezradność), które charakteryzuje się bezwarunkowym spełnianiem wszelkich zachcianek dziecka i brakiem wymagań względem niego.
- Zastępowanie (wyręczanie) dziecka we wszystkich jego działaniach i obowiązkach, nie dopuszczanie go do samodzielności, nie pozwalanie mu na realizowanie zadań.
- Idealizacja dziecka, traktowanie go jak największe dobro, utożsamianie się z nim, stałe interesowanie się nim i jego sprawami. Czuwanie nad jego bezpieczeństwem, nawet, jeśli nie ma ku temu przesłanek, nie dopuszczanie do siebie cech i zachowań dziecka, które są sprzeczne z wyimaginowanym obrazem jego osoby, brak krytycyzmu.
- Niekonsekwencja, w znaczeniu popełniania różnych błędów, czyli zmienność ocen, wrażeń czy odczuć w stosunku do dziecka.
Kilka pomocnych wskazówek jak poradzić sobie z niegrzecznym dzieckiem
ü Ustalmy w porozumieniu z dzieckiem zasady panujące w naszym domu i sami też ich przestrzegajmy. Reguły, konsekwencje, nagrody i przywileje, to drogowskazy dla dziecka prowadzące go do określonych zachowań.
ü Bądźmy konsekwentni w działaniach.
ü Często chwalmy dziecko – wzmacniajmy pozytywne zachowania.
ü Natychmiast reagujmy na niepożądane zachowania dziecka. Nie odwlekajmy przykrych konsekwencji.
ü Zdobądźmy wiedzę na temat etapów rozwojowych dziecka. Dzięki temu będziemy wiedzieć, jakie zachowania i możliwości dziecka są typowe dla jego wieku np. dziecko w wieku 2-3 lat zaczyna się z powodu potrzeby usamodzielniania buntować przeciwko opiekunom; wchodzi w okres skrajnych przeciwieństw.
ü Słuchajmy aktywnie tego, o czym dziecko mówi. Dajmy mu do zrozumienia, że jest dla nas ważne.
ü Wyeliminujmy lub ograniczmy dziecku do absolutnego minimum spędzanie czasu przy komputerze, telewizorze, tablecie lub telefonie. Zamiast tego spędzajmy czas z dzieckiem, bawmy się z nim i bądźmy uważni na jego potrzeby. Aranżujmy zabawy na świeżym powietrzu, zadbajmy o jego potrzebę ruchu.
ü Zadbajmy o zrównoważoną dietę i spożywanie wspólnych ( rodzinnych) posiłków.
ü Respektujmy pojawiające się w dziecku uczucia. Pozwólmy dziecku odczuwać również trudne i przykre emocje takie jak złość, smutek, strach. Rozmawiajmy z dzieckiem o nich.
ü Pozwólmy dziecku rozwijać jego indywidualność i charakter. Ono nigdy nie będzie dokładnie takie jak my, bo jest zaledwie częścią nas.
ü Rozmawiajmy. Np. wprowadźmy rytuał, że przed pójściem spać, rozmawiamy z dzieckiem o tym, co się w danym dniu wydarzyło i okażmy zaciekawienie jego światem.
ü Zadbajmy o własne dobre samopoczucie i relaks. Wypoczęci i niezestresowani rodzice, to rodzice, którzy nie przenoszą napięcia i złego samopoczucia na swoje pociechy.
ü W procesie wychowania dziecka miejmy na uwadze, że ważni i potrzebni są oboje rodzice – zarówno mama jak i tata.
Polecana literatura:
- „Jak wychować szczęśliwe dzieci” Wojciech Eichelberger.
- „O co pytają dzieci? O miłości i wychowaniu” Wojciech Eichelberger.
- „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały - jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły” Adele Faber , Elaine Mazlish .
Alicja Wielkopolan
psycholog, psychoterapeuta |
Do poczytania
